طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگ
طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگ و برق گیر همگی جزو تجهیزات اساسی سیستم گرانددینگ ساختمان، اتاق سرور، دکل ها و اتاق عمل می باشند. همان طور که می دانید سال های زیادی است که انرژی برق توانسته است کارایی مثمر ثمر و مفید خود را به انسان ها نشان دهد و تصور این موضوع که بتوان بدون برق به زندگی ادامه داد تقریباً امری غیر ممکن است.
بدون جریان الکتریکی تحت کنترل تجهیزات و ماشین آلات و ابزارهای ساخت دست بشر توانایی کار کردن نخواهند داشت اما در کنار فواید بسیار جریان الکتریکی، انرژی برق خطرات زیادی را برای سلامت جسمانی انسان ها و نیز صحت کارایی دستگاه های الکتریکی در پی دارد. به همین دلیل طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگ در دستور کار قرار گرفت تا بدین وسیله از افراد و لوازم و تجهیزات بر اساس قوانین و استاندارد های لازم محافظت شود.
بدین شکل عملکرد صحیح دستگاه ها و کاهش خطرات ناشی از وقوع صاعقه، نشتی جریان الکتریکی، تعادل بار های الکتریکی و امنیت سازه ها و مکان های مختلف امکان پذیر شده است. طراحی تأسیسات الکتریکی با ایجاد و طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگ در این زمینه بسیار کمک کننده هستد و مثلاً از طریق نصب تجهیزات اطفاء حریق در زمان آتش سوزی های ناشی از برق گرفتگی یا صاعقه در مدت زمانی کوتاه شما را از خطر می رهانند.
سیستم ارت چیست
بعد از اینکه با طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگ آشنایی پیدا کردیم نوبت به معرفی سیم ارت میرسد. سیستم ارت یک وظیفه ی اصلی دارد و آن انتقال کامل هر جریان الکتریکی است که وارد این سیستم می شود. اگر ما بتوانیم بدنه ی همه ی دستگاه های برقی اعم از خانگی، صنعتی، مخابراتی و غیره و یا به شکلی کلی مصرف کننده های برق را از هر نوعی که باشند به وسیله ی یک رشته سیم به سیم اتصال به زمین وصل نماییم در واقع یک سیستم ارتینگ ایجاد کرده ایم.
در برق کشی ساختمان ها سیستم ارت یکی از مراحل ضروری است که اگر به وسیله ی برق کار حرفه ای انجام نشود خطراتی مثل آتش سوزی یا برق گرفتگی و سوختن وسایل برقی را به همراه خواهد داشت. ارت معادل واژه ی انگلیسی earth به معنای زمین است و سیستم ارت هم مفهوم اتصال به زمین را دارد.
سیستم ارتینگ هم به سیستمی گفته می شود که بدنه ی دستگاه های مختلف برقی و تجهیزات گوناگون از طریق یک اتصال به زمین متصل می گردد. از این سیستم جهت هدایت نمودن جریان های ناخواسته به زمین استفاده می شود. به عبارت دیگر در تعریف سیستم ارت باید گفت که بخش های خاص از تجهیزات گوناگون مثل بدنه ی آنها و بخش هایی که نباید به برق متصل باشند برای ایمنی تجهیزات و افراد به وسیله ی سیم ارت به زمین وصل می شوند.
اگر بدن انسان میان دو نقطه که اختلاف فاز دارند مثل فاز و نول یا فاز و زمین قرار بگیرد منجر به عبور جریان الکتریکی از بدن می شود که این جریان یک شوک الکتریکی به فرد وارد می کند و مصطلحا برق او را می گیرد. سیستم ارت توانایی ممانعت از بروز حادثه از طریق اتصال سیم ارت به زمین را دارد. سیستم اتصال زمین صاعقه گیر: به کار گیری سیستم صاعقه گیر برای حفظ سیستم ها و مراقبت از اشخاص در مقابل صاعقه و نیز ایجاد یک مسیر امن که انتقال جریان عظیم صاعقه به زمین را ممکن کند می باشد.
در این سیستم رادار های هوایی موظف هستند تا صاعقه را جذب کنند و هادی های نزولی هم انتقال جریان به شبکه ی ارت را انجام می دهند. اگر سیستم صاعقه گیر از طراحی خوبی برخوردار باشد و به درستی نصب شده باشد ایمنی تجهیزات و امنیت جانی افراد را تضمین می کند. به هنگام بروز صاعقه اگر برج یا ساختمان شما به سیستم صاعقه تجهیز نشده باشد با انتقال بار الکتریکی خسارات زیادی که می تواند هم مالی باشد و هم جانی را برایتان به همراه خواهد داشت.
در طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگانتخاب یک سیستم صاعقه گیر خوب بسیار مهم است و باید دقت زیادی در انتخاب آن به خرج دهید، چرا که یک سیستم صاعقه گیر خوب قبل از طوفان و وقتی که هوا متلاطم است انرژی موجود در هوا را جذب و در واحد های جرقه زن ذخیره می کند و سپس با تخلیه ی بار الکتریکی میان الکترود های مرکزی و فوقانی هوای اطراف را یونیزه می نماید.
انواع سیستم ارت
مفهوم سیستم ارتینگ این است که در هنگام ایجاد اشکال یا خرابی در یکی از تجهیزات و لوازم برقی، جریان الکتریکی وارد شده به این وسایل وظیفه ی منتقل کردن جریان به زمین را بر عهده دارد تا بدین شکل از برق گرفتگی ممانعت کند. طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگ ، سیستم ارتینگ متشکل از چاه و سیم اتصال به چاه می باشد که در ادامه به بیان انواع آن خواهیم پرداخت. سیستم ارتینگ خود به دو دسته تقسیم بندی شده است که عبارت هستند از:
سیستم ارتینگ تک فاز و سیستم ارتینگ سه فاز. سیستم ارتینگ تک فاز به دو قسمت سیستم دو سیمه و سیستم سه سیمه تقسیم شده است. سیستم ارتینگ سه فاز هم شامل سیستم سه سیمه، سیستم چهار سیمه و سیستم پنج سیمه است. انواع سیستم ارت به شکل IT,TT,TN می باشد که خود TN این موارد را شامل می‌شود: TN-C-S و TN-C، TN-S.
هدف از اجرای سیستم ارتینگ چیست
اهداف مختلفی را می توان از طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگ و به اجرا در آمدن سیستم های ارت بیان نمود مانند حفاظت نمودن از افراد و دستگاه ها، ولتاژ های خطرناک و بالایی که به دلیل برخورد صاعقه با دکل های کامپیوتری ایجاد می کند، تولید اضافه ولتاژ هایی که در بدن ایجاد می شود و منجر به آسیب رساندن به افراد و دستگاه ها می‌شود و غیره که باید تماماً از بین بروند و خنثی شوند.
به همین دلیل است که نصب و به کار گیری سیستم ارت در ساختمان های گوناگون امری ضروری و واجب می باشد. از با اهمیت ترین اهداف اجرای سیستم ارت می توان موارد زیر را نام برد:
- حفاظت و مراقبت از جان افراد.
- ممانعت از ایجاد ولتاژ تماسی.
- اطمینان کردن به امکان کار الکتریکی.
- حذف ولتاژ های اضافی.
- جلوگیری از ولتاژ های ناخواسته و صاعقه.
- محافظت و ایمن کردن تجهیزات و تأسیسات الکتریکی و الکترونیکی.
- فراهم کردن شرایط کاری ایده آل.
- کاهش توان افت ولتاژ به دلیل عدم تعادل.
هدف از طراحی سیستم صاعقه گیر و ارتینگ نصب صاعقه گیر حفظ جان افراد و سیستمهای ساختمان که در روی پشت بام ها نصب شده است مانند سیستم سرمایش و گرمایش میباشد.